نویسنده: دکترمحمدرضا اصلانی (همدان)

 
کلید واژه : آلازون، آیرون، طنز

آرلوکن

Arlequin

شخصیتی حیله‌گر، زرنگ و پرجنب و جوش که در نمایش‌های قرن هفدهم میلادی لباسهایی چهل‌تکه با پارچه‌های مختلف و لوزی شکل رنگارنگ می‌پوشید و نقش‌های خنده‌داری را اجرا می‌کرد.

آلازون

Alazon

معادل‌های دیگر: خودفریب، سارباز لاف زن
آلازون همراه با آیرون و لوده، جزو سه شخصیت قراردادی کمدی‌های قدیم یونان است. آلازون مردی بلوف‌زن، ترسو و خود فریب است که در تقابل با آیرون قرار می‌گیرد. Braggadaccio معادل انگلیسی آلازون یونانی است. Braggadaccio از واژه‌ی brag به معنی لاف زدن یا braggart به معنی لاف‌زن، همراه با پسوند اضافی (augmentative) ایتالیایی occio- ساخته شده است.
این شخصیت اولین بار در نمایشنامه‌ی پهلوان پنبه اثر پلاتوس، نمایش‌نامه نویس روم باستان، ظاهر شد. نیکولا اودال اولین نمایش‌ نامه‌نویس انگلیسی بود که در نمایش نامه‌ی رویستردویستر از آن استفاده کرد. بعدها ویلیام شکسپیر در هنری ششم با شخصیت فالستاف وبن جانسن در هرکس سرخُلق خویش با شخصیت بوداریل، آلازون را دوباره خلق کردند. در ملکه‌ی پریان ادموند اسپنسر هم شخصیتی با همین نام وجود دارد.
پهلوان پنبه، دانشمند عوضی، سرباز لاف‌زن، آدم فضل‌فروش و فیلسوف مالیخولیایی، نمونه‌های رایج آلازون هستند. سنکس ایراتوس (Senex Iratus) یا پدر ظالم سردسته‌ی آلازون‌ها است. او با خشم، تهدید، وسوسه‌ی دایمی ذهن و ساده‌لوحی‌اش به پولیفموس شخصیت دوزخی رمانش شبیه است. شخصیت ارباب آل‌وُرتی در تام جونز اثر هنری فیلدینگ، همان نقش نمایشی آلازون را دارد.

آیرون Eiron

معادل دیگر: خودبازدارنده
آیرون یکی از سه شخصیت قراردادی کمدی‌های قدیم یونان است که در تقابل با آلازون قرار می‌گیرد. Self-deprecator معادل انگلیسی آیرون است.
آیرون زیرک و آب زیرکاه است. ولی در ادبیات غرب آیرون به دلیل تظاهر به حمایت و آسیب‌پذیری، وجه تسمیه‌ی اصطلاح ادبی آیرونی قرار گرفته است. در کمدی‌های قدیم یونان صحنه‌هایی وجود دارد که یکی از شخصیت‌ها با خود گفت‌وگو می‌کند و شخصیتی دیگر، رو به تماشاچیان درباره‌ی او حرف‌های کنایه‌دار می‌زند. این گونه صحنه‌ها تقابل آیرون و آلازون را نشان می‌دهد و موجب همدلی تماشاچیان با آیرون می‌شود.
توطئه چینی که سبب پیروزی قهرمان می‌شود از دیگر آیرون‌های مهم است. این نوع آیرون، در کمدی‌های قدیم روم، برده‌ای ترفندباز (Dolosus Servus)، در کمدی‌های دوره‌ی رنسانس، پادوی توطئه‌چین و درنمایش‌های اسپانیایی گراسیوسو بود.
نورتروپ فرای در تحلیل نقد می‌گوید که در برخی موارد قهرمان نمایش خود آیرون شمایل است، زیرا نمایش‌ نامه‌نویس می‌خواهد با خفیف‌سازی او را شکل نیافته و از نظر خصلت درونی خنثی سازد.
آیرون دیگری که توجه چندانی به او نشده، مرد بزرگسالی است که از سیر حوادث کناره‌گیری می‌کند و وقتی بر می‌گردد که نمایش به پایان می‌رسد. این شخصیت اغلب پدری است که می‌خواهد ببیند پسرش چه کار می‌کند. در هر کس سرخلق خویش، اثر بن‌جانسن، نوول سینیور سیر وقایع را به همین شیوه پیش‌ می‌برد. در کیمیاگربن جانسن، لاوویت که مالک خانه است، با غیبت و بازگشت خود همین نقش را اجرا می‌کند. در کمدی چشم در برابر چشم اثر ویلیام شکسپیر، دوک نمونه‌ای از آیرون است.
منبع مقاله :
مهدوی زادگان، داود؛ (1394)، فقه سیاسی در اسلام رهیافت فقهی در تأسیس دولت اسلامی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ اول